Lando Norris’in 2024 Formula 1 Katar GP’de aldığı 10 sn dur kalk cezası büyük tartışmaları beraberinde getirdi. Peki McLaren pilotu Norris tam olarak neden ceza aldı, ceza olması gerekenden ağır mıydı, daha önceden benzer cezalar verildi mi?

Norris, yarışın 30. turunda start finiş düzlüğünün sonuna yakın bir yerde bulunan aynanın parçalanması üzerine kısa bir bölgede sallanan çift sarı bayraklara uymadığı gerekçesiyle ihlal aldı.

29. turda Alex Albon’un Williams aracından kopan sağ dikiz aynası, pit yolunun sonundaki çizgili alana gelmeden önce pistin ortasına düştü. Aynanın düşmesinin ardından 30. turda pistin o bölgesinde kısa süreliğine sarı bayraklar sallandı, bırakıldı, yeniden sallandı. Norris, sarı bayrağın gösterildiği tabelayı geçmişti, kenardaki hakemleri de muhtemelen göremedi ve normal bir şekilde yoluna devam etti.

Pist üstünde bir cisim olduğu için pilotları uyarma açısından sarı bayrak sallanması doğal bir sonuçtu. 30. Verstappen’in ilk sektör zamanı 32.006 saniyeyken Norris o turun ilk sektöründe 31.432 ile kendisinin en iyi sektör zamanını kaydetti.

Çift sarı bayrak kuralı, ilgili bölgede pilotların yavaşlaması gerektiğini ifade ediyor ancak tam olarak ne kadar yavaşlaması gerektiğine dair net bir ifade kullanmıyor. Bu yüzden birkaç saliselik ayağını gazdan çekme dahi yeterli görülebiliyor…

Yarış yönetimi, 29. turda piste düşen parçayı tehlikeli gördüğü için 30. turda sarı bayrakları kısa süreliğine salladı ve Norris o bölüme yakalandı. Normalde beklenti, pist üstünde zarar verici bir parça olduğu için bir görevlinin uygun bir aralıkta piste girip o parçayı alması, bu olmuyorsa sanal güvenlik aracını piste sokarak hızların kontrol altına alınması, bu şekilde görevlinin parçayı almasıydı. Bu yüzden yarışın o bölümünde Ferrari ekibini pit yolunda birkaç kez hazır gördük. Kendileri haklı olarak sanal güvenlik aracı bekliyorlardı ve onu değerlendirmek istediler. Ancak bu olmadı…

Sanal güvenlik aracı devreye sokulmadıysa, yarışın güvenlik aracı ile kontrol altına alınması gerekiyordu ancak o da olmadı. Sonuç olarak 29. turda piste düşen parça için 30. turda çift sarı bayraklar sallandı ancak 31, 32 ve 33. turda herhangi bir uyarı olmadan, parça pist üstündeyken yarış olduğu gibi devam etti. Ta ki 34. tura kadar.

34. turda Ferrari pilotu Charles Leclerc’in tur bindirmesine yardımcı olmak isteyen Valtteri Bottas, pistin sağ tarafına doğru açılınca aynanın üzerinden geçti ve karbonfiber parçalarının piste dağılmasına neden oldu. Bu olayın sonucunda Carlos Sainz ve Lewis Hamilton lastik patlattıktan sonra 35. turdayken güvenlik aracı yarışa dahil edildi.

FIA’nın resmi sitesinde yayınlanan raporda, Norris’in çift sarı bayraklar altında yavaşlamadığının tespit edildiği, bu yüzden kendisine tehlikeli sürüş dolayısıyla 10 sn dur – kalk cezası ve 3 ceza puanı verildiği duyuruldu.

Geçmişte 2021 Avusturya GP’de Nicholas Latifi ve Nikita Mazepin çift sarı bayrak ihlali nedeniyle benzer cezayı aldılar. Daha öncesinde 2017 Belçika yarışında da Kimi Raikkonen benzer bir ceza almıştı.

Benzer örneklere baktığımızda Norris’e verilen ceza doğru. Sarı bayrak ihlali katı bir ihlal olarak kabul ediliyor ancak benzer şekilde farklı gerekçelerle kınamayla geçiştirilen sarı bayrak ihlalleri de oldu.

Norris’in sarı bayraklara denk geldiği esnada pist üstünde herhangi bir işlem ya da görevli olmaması, parçanın pist üstünde durmasına rağmen 4-5 tur herhangi bir işlem yapılmaması dikkate alındığında yarış hakemleri bu yönde insiyatif kullanabilirlerdi. Sonuç olarak parça tam 5 tur boyunca pistte durdu ancak hiçbir işlem yapılmadı.

Şahsi görüşüm, F1’in sarı bayrak ya da çift sarı bayrak gibi durumlarda artık prosedürü değiştirmesi gerektiği yönünde. Kural maddesinde geçen klasik söz “Sarı bayrak bölgesinde yeteri kadar yavaşlamadı, durmaya hazır değildi” ifadesi birçok olaya uymuyor. Sarı bayrak sallanıyorsa ya gerçekten tehlikeli bir olay vardır ya da pist üstünde bir görevli vardır. Bu durumda sürücünün ayağını gazdan birkaç saliseliğine çekmesi yeterli olmaz.

Yukarıdaki video ile Norris’in yaşadığı olaya geri dönelim. Verstappen ve Norris’in araç üstü kamera görüntülerini izlediğimizde, ikisi arasında neredeyse hiçbir fark görünmüyor. Verilere baktığımızda fark görülebilir ancak pist üstünde gerçekten ciddi bir sıkıntı varsa, “durmaya hazır” olunan bir durum söz konusu değil.

Sanal güvenlik aracı, F1’e son yıllarda dahil edilen ender güzel sistemlerden birisi oldu. Katar GP’deki gibi olayların önüne geçmek için artık sarı bayraklara da bir çözüm bulunması gerekiyor. Bu sefer yarışta yaşanan bir olay nedeniyle konu gündeme geldi ancak özellikle sıralamalarda, anlık bir olay nedeniyle tur zamanını kaybeden ya da grid cezası alan çok isim oluyor.

Sarı bayrak bölgesi çok kısa bir alanı kapsamak yerine belki komple bir sektörü kapsamalı ve hız limitleri net bir şekilde ifade edilmeli. Bu tür önlemler alınmazsa, benzer olaylarda daha birçok tartışma olur.