Formula 1’de 2026 sezonunda yürürlüğe girecek yeni kurallar kapsamında, aktif aerodinamik sistemlerde yaşanabilecek güvenlik ve teknik sorunlara karşı “kısmi” aero modu devreye alınacak. Bu uygulama, yeni aktif kanatların ıslak zemin koşullarında yaratabileceği riskleri önlemeye yönelik olarak geliştirildi.
2026’da tamamen yeni güç üniteleriyle birlikte, bugüne kadar hiç kullanılmamış tasarım konseptlerinin yer alacağı araçlar piste çıkacak. Takımlar, simülatör çalışmaları sayesinde yeni aktif aerodinamik kurallarının bazı önemli sorunlara yol açabileceğini tespit etti.
Yeni dönemde, araçlar düzlüklerde sürtünmeyi ve lastiklerin yuvarlanma direncini azaltmak amacıyla belirli aktivasyon bölgelerinde kanatlarını tamamen yatay konuma alacak. Virajlarda ise maksimum yere basma kuvveti sağlamak için kanatlar tekrar yüksek açıya dönecek. Bu modlar ilk olarak X modu ve Y modu olarak adlandırılmış, ardından düz mod ve viraj modu şeklinde isimlendirilmişti. Son olarak bu sistemler “aktif aero” başlığı altında toplanacak.
Ancak düz modun kullanımıyla ilgili iki temel sorun ortaya çıktı. İlki, yarış sırasında aniden yağış başlaması halinde, yarış kontrolünün güvenlik gerekçesiyle düz modu devre dışı bırakması durumunda, araçların takımların hazırladığından daha yüksek yere basma kuvvetiyle karşılaşması. Bu durumda, araçların yüksek hızda yere daha fazla yaklaşması ve plank aşınması nedeniyle diskalifiye riski oluşabilir.
İkinci sorun ise, düz modda kanatların minimum sürtünme için optimize edilmesiyle, neredeyse sıfır yere basma kuvvetiyle düzlüğe çıkılması. Takımların simülasyonlarında, düşük tutuşlu ıslak pistte ve özellikle Melbourne gibi hafif virajlı düzlüklere sahip pistlerde, kanatlar viraj modunda değilse araçların kolayca pist dışına savrulma ve kaza yapma riski ortaya çıktı.
Bu iki temel problem, değişken hava koşullarında takımlar için daha esnek bir çözüm ihtiyacını gündeme getirdi. Takımlar ve FIA arasında yapılan görüşmelerin ardından, yarış kontrolüne düz modun hem teknik hem de güvenlik açısından sorunsuz işlemesini sağlama yetkisi veren yeni bir düzenleme kurallara eklendi.
Buna göre, ön ve arka kanatların birlikte hareket ettiği düz mod ve viraj moduna ek olarak, artık “kısmi aktivasyon modu” da kullanılacak. Yeni F1 sportif kurallarında detaylandırıldığı üzere, bu modda ön kanat elemanları düz modda (yatay), arka kanat ise viraj modunda (yukarıda) olacak.
Yarış kontrol, koşulların düz modun kullanımına uygun olmadığını değerlendirirse, kanatların tam aktivasyonunu herhangi bir süre boyunca devre dışı bırakabilecek. Koşullar iyileştiğinde ise, yarış direktörü bir sonraki adım olarak kısmi aktivasyona izin verebilecek.
Bu uygulama, farklı pist koşullarına göre değişen uzunlukta aktivasyon bölgeleriyle birlikte yürütülecek. Her yarış hafta sonunda FIA, sürücülerin hareketli kanatlarını kullanabileceği pist bölümlerini önceden belirleyecek. Tam aktivasyonun serbest olduğu bir aktivasyon bölgesi ve yalnızca kısmi aktivasyonun geçerli olduğu daha kısa bir bölge olacak. Örneğin, düşük tutuşlu bir düzlüğün ardından gelen hafif virajlarda, FIA kısmi aktivasyon bölgesi tanımlayarak araçların pist dışına savrulmasını önlemeyi ve düzlüğün sonunda yere basma kuvvetinin aşırı seviyelere çıkmasını engellemeyi hedefleyecek.
Kırmızı Bayrak Uygulamasında Değişiklik
The Race’in ilk olarak duyurduğu üzere, FIA 2026 sezonu için sprint hafta sonlarında ilk serbest antrenman seansının kırmızı bayrakla durdurulması halinde seans süresinin uzatılması planını da onayladı. Yeni yönetmelikte artık, ilk 45 dakikalık FP1 seansında herhangi bir duraklama yaşanırsa, seans tam bir saate tamamlanacak şekilde uzatılabilecek.
Bu değişiklik, sprint hafta sonlarında serbest antrenman süresinin kısalmasından dolayı bazı takımların hazırlık sürecinin aksamaması için yapıldı.
Bir diğer küçük kural değişikliği ise, kötü görüş koşullarında güvenlik aracı pistteyken yarış direktörünün, sürücülere rakipleriyle aralarındaki mesafeyi 10 metreden 20 metreye çıkarmalarına izin verebilmesi oldu.
Kaynak: The Race // https://www.the-race.com/formula-1/f1-2026-partial-aero-mode-explained/
