McLaren’ın Las Vegas Grand Prix’sinde çifte diskalifiye almasının temel nedeni, takımın temkinli ayar tercihleriyle istemeden tetiklediği beklenmedik zıplama (porpoising) problemi olarak açıklandı.
Las Vegas’ta Lando Norris ve Oscar Piastri, yarış sonrası araçlarının minimum taban plakası kalınlığına ilişkin Formula 1 kurallarını ihlal etmesi nedeniyle sırasıyla ikinci ve dördüncülükten diskalifiye edildi.
McLaren’ın hem yarışın ardından Cumartesi gecesi Las Vegas’ta hem de Katar Grand Prix’si öncesi Perşembe günü yaptığı ilk açıklamalarda, araçlarda beklenmedik aerodinamik salınımlar (zıplama) yaşandığı ve bunun yarış boyunca aracın pist zeminine fazla temas etmesine yol açtığı belirtildi.
Takım, serbest antrenmanlarda kuru zeminde kısıtlı veri toplanabildiği için sıralama turları ve yarışa yönelik ayar seçimlerinde temkinli davrandıklarını vurguladı. Zira aşırı aşınmanın temel nedeni, aracın normalden daha alçak bir şekilde kullanılması değil, zıplama etkisiyle beklenenden fazla yere sürtünme yaşanmasıydı.
Lando Norris, Katar’da Perşembe günü yaptığı açıklamada, “Sorunun kaynağı zıplamaydı, sadece alçak ayar yaptığımız için değil. Bazen tam tersi de olabilir,” ifadelerini kullandı.
McLaren’ın temkinli ayar yaklaşımı, muhtemelen arka süspansiyon yüksekliğinin biraz daha fazla tutulması anlamına geliyordu. Ancak sezgilere aykırı şekilde, aracın biraz daha yüksek ayarlanması, zıplama etkisini tetikleyerek taban plakasında daha fazla aşınmaya yol açtı.
Serbest antrenmanlarda elde edilen sınırlı kuru zemin verileri, McLaren’a zıplama problemi yaşanacağına dair bir işaret vermemişti. Zıplama, taban altındaki hava akışının hızlı şekilde kopup tekrar tutunması sonucunda, aracın saniyede birkaç kez yükselip tekrar yere çekilmesiyle oluşan bir fenomen olarak biliniyor.
Zıplama, 2022’de yer etkisi kurallarının yürürlüğe girmesiyle büyük bir sorun haline gelmişti ancak 2023’ten itibaren nadiren gündeme geliyordu. Las Vegas’ta ise McLaren için beklenmedik şekilde geri döndü ve bu salınımlar, aracın pist yüzeyine ciddi darbeler almasına sebep oldu.
Bu durum, McLaren’ın ayar tercihlerinde aşırı agresif davranmasından çok, pratik seanslarının kısıtlılığı nedeniyle taban yüksekliği gereksinimlerini yanlış değerlendirmesinden kaynaklanmadı. Aksine, aracın biraz daha yüksek ayarlanması, Las Vegas’ın yüksek hızlı ve engebeli pist yapısıyla birleşince, zıplama için elverişli bir aralık oluşturdu. Pistteki tümsekler de hava akışının bozulmasına ve zıplamanın tetiklenmesine neden olabiliyor.
McLaren, taban yüksekliğinde daha agresif bir seçim yapsaydı, muhtemelen taban plakası aşınması açısından daha iyi durumda olabilirdi. Norris de Perşembe günü, “Bazı açılardan bakınca, yeterince risk almadığımızı bile söyleyebilirsiniz,” diyerek buna işaret etti.
Yine de, aracın daha alçak ayarlanmasının taban plakasında daha az aşınmaya yol açacağını söylemek sezgilere aykırı görünebilir, ancak McLaren’ın yaşadığı özel durum, bu araçların karmaşık yapısını ve fizik kurallarını gözler önüne seriyor. Araç daha alçak olsaydı, zıplama fenomeni muhtemelen tetiklenmeyecek ve yere bu kadar agresif şekilde temas etmeyecekti.
Bu durum, McLaren’ın denediği “hızlı bölümlerde gaz kesip aracı yükseltme” yönteminin de neden etkili olmadığını kısmen açıklıyor. Hatta bazı bölümlerde bu yöntem aşınmayı daha da artırdı. Yüksek arka süspansiyon yüksekliği, gazdan ayağını çektiğinde arka tarafın daha da yükselmesine yol açtı.
Norris, diskalifiyenin ardından Katar ve Abu Dabi’de taban yüksekliğinde risk alıp almayacakları sorulduğunda, “Olay sadece dışarıdan bakıp ‘şunu yaptılar, o yüzden hızlılar’ demek kadar basit değil,” dedi ve ekledi: “Aslında, yaşadığımız sorunlar nedeniyle daha yavaştık, daha hızlı değil.”
“Formula 1’de her takım, yarış galibiyeti ve her şey için sınırları zorlamak zorunda. Las Vegas’ta yaptığımız tam olarak bu değildi, olay bundan çok daha karmaşık.”
Kaynak: The Race // https://www.the-race.com/formula-1/the-unexpected-root-cause-of-mclarens-double-dsq-explained/
