McLaren’ın Las Vegas Grand Prix’sinden çifte ihraç edilmesi, Formula 1’de takımların küçük kural ihlalleri nedeniyle ağır cezalarla karşı karşıya kalmasının yeniden tartışılmasına yol açtı.
McLaren cephesinden bakıldığında, Lando Norris’in aracında taban plakası bir tarafta sadece 0,12 mm, diğer tarafta ise 0,07 mm fazla aşındığı için aracın yarıştan ihraç edilmesi orantısız bir ceza olarak değerlendiriliyor. Söz konusu fark, insan saçının kalınlığından bile daha az.
Ancak F1’de teknik kurallarda herhangi bir ihlal tespit edildiğinde standart ceza olarak ihraç uygulanıyor. Taban bloğu gereğinden 0,01 mm ya da 0,1 mm fazla aşınmış olsun, sınırın üzerindeyseniz yarıştan çıkarılıyorsunuz.
Katar GP hafta sonu öncesinde McLaren takım patronu Andrea Stella, gelecekte bu konuda bir değişiklik yapılabileceğine dair sinyaller verdi. Stella, yarış sonrası yapılan kontrollerde özellikle performansa herhangi bir avantaj sağlamayan ufak tefek teknik ihlallerin tespit edilmesi durumunda, ihraç cezasının tek seçenek olmaması gerektiği fikrinin gündeme geldiğini belirtti.
Stella, “FIA’nın kendisi de orantısızlığın gelecekte ele alınması gerektiğini, performans avantajı sağlamayan küçük ve kasıtsız teknik ihlallerin orantısız sonuçlara yol açmamasının sağlanması gerektiğini kabul etti,” ifadelerini kullandı.
Bu yaklaşım teoride kulağa hoş gelse de, takımların kendi hataları dışında gelişen durumlar nedeniyle limitleri aşmasının önüne geçilmesi için F1’de katı kurallar uygulanıyor. Örneğin, taban aşınmasının fazla olması durumunda, rüzgar yönündeki bir değişiklik bile aracın düzlüklerde zemine daha yakın gitmesine ve aşınmanın artmasına neden olabiliyor.
F1, “hoşgörü” ile yönetilen bir kategori değil ve teknik limitlerin esnetilmesi, takımların kuralların sınırlarını zorlamasına yol açıyor. Takımlar, aracın ağırlığı 0,1 kg eksik ya da taban plakası 0,5 mm fazla aşınmış olsa dahi ceza almadan yarışabileceğini bilirse, bu yeni limit haline geliyor.
Bu nedenle FIA, cezalar sert görünse bile belirli teknik kurallarda esneklik tanımıyor. Las Vegas GP’de Lewis Hamilton, serbest antrenmanda 80 km/s hız sınırını 0,1 km/s ile aştığı için para cezası aldı. Yarışın başında ise Kimi Antonelli, kırmızı ışıklar sönmeden aracını hafifçe hareket ettirdiği için ceza aldı.
Her iki durumda da ihlaller çok küçük görünse de, bunlara göz yumulması halinde takımların ve pilotların bu sınırları yeni normal olarak kabul etmesi kaçınılmaz olurdu. Pit yolunda hız sınırını aşmanın ya da startta hafifçe öne çıkmanın cezasız kalması, tüm pilotların aynı şekilde davranmasına yol açar.
Küçük ihlallerin ve cezalarda esnekliğin önü açıldığında, bu durum FIA ve takımlar tarafından uzun süredir riskli bulunuyor. The Race’in edindiği bilgilere göre, konu daha önce F1 Komisyonu toplantılarında gündeme geldi ancak doğuracağı istenmeyen sonuçlar nedeniyle her seferinde reddedildi.
FIA’nın, takımların bu konuda çalışılabileceğini düşünmesi halinde konuyu tekrar tartışmaya açık olduğu belirtilse de, bunun hayata geçmesi için gridde çoğunluğun desteği gerekiyor. Ancak olası olumsuz sonuçlar göz önüne alındığında, bu yönde bir değişikliğin yakın zamanda gerçekleşmesi beklenmiyor.
Tüm takımların aynı kural kitabına göre hareket etmesi ve kuralları aynı şekilde yorumlaması gerekiyor. Bu nedenle teknik kuralların gri alan bırakmadan, net şekilde uygulanması şart. Araç ağırlığı, parça boyutları, taban aşınması gibi konularda istisna tanınması, FIA hakemlerinin ihlalin performansa etkisini değerlendirmesini gerektirecek ve karmaşıklığı artıracaktır.
Takımlar, kuralların dışında kalan durumlarda “bilmiyorduk” ya da “performans avantajı sağlamadı” gibi savunmalarla sistemin açıklarını kullanmaya çalışabilir. Teknik kuralların gri alanlarında caydırıcılığın en etkili yolu, kuralların dışında kalan her durumda ihraç cezasının uygulanmasıdır.
FIA’nın eski yarış direktörü Charlie Whiting’in bu konuda takımları sınırda tutmak için sıkça kullandığı bir espri vardı: Her kural kitabının 0.0.0 maddesi “Kuralları suistimal etmeyeceksin” derdi. Teknik kurallardaki ihlallerin “küçük ve önemsiz” olduğu gerekçesiyle tartışmaya açılması, bu maddenin sürekli ihlal edilmesi riskini de beraberinde getiriyor.
Kaynak: The Race // https://www.the-race.com/formula-1/mclaren-f1-fia-plea-rule-breach-leniency/
